De Economische Crisis – ver van mijn bed?
We zitten al enige tijd in wat men noemt een “economische crisis”. Niet alleen Nederland, maar heel Europa. Maar de crisis is breder dan dat, ook de VS heeft torenhoge schulden, veel werkloosheid, en bijna 1 op de 6 Amerikanen haalt zijn voedsel bij de voedselbank. Youtube staat vol met filmpjes over “Economic Collapse”, met name door Amerikanen. Er zijn veel mensen die “Preppers” genoemd worden, die filmpjes maken op YouTube. Nu zijn er veel doemdenkers (denk aan het stoppen van de Maya kalender in 2012, en de “wederkering van Christus” of andere ver-gezochte dingen die soms de revue passeren) maar reeel gezien, hoe erg zijn we er aan toe? En waar begin je met je te verdiepen?
Het fundament
Fundamenteel aan de crisis is de manier waarop de economie werkt, en hoe wij mensen als gemeenschap werken. Een belangrijke video om te kijken is “The Most IMPORTANT Video You’ll Ever See”, een lezing van Professor Al Bartlett waarin hij in voor iedereen toegankelijke taal uiteenzet waarom exponentiele groei (zoals bijvoorbeeld een paar procent per jaar) geen houdbare situatie is. Dit beschrijft het groeien van de bevolking, en de groeiende vraag naar een zeer belangrijke grondstof: olie.
En dat terwijl het steeds moeilijker (en dus duurder!) wordt om nog aan olie te komen. Het fenomeen “Peak Oil” beschrijft de productie van olie, en dat die na zijn piek aanhoudend blijft dalen. De VS hadden hun Peak Oil in 1970, dat verklaart hun “interesse” en belangen in andere olie-producerende landen (of deze interesses op vredelievende manier bevredigd worden is een andere discussie).
Wereldwijd hadden we Peak Oil bereikt in 2005, alhoewel er in 2011 een kleine opleving was.
Reinventing Collapse
Een goed boek over economische ineenstorting is “Reinventing Collapse” van Dmitri Orlov. Deze man heeft het uiteenvallen van de Soviet Unie meegemaakt en beschrijft in zijn boek hoe het de VS zal vergaan. Hij beschrijft hoe “economic collapse” ontstaat, waarbij exponentiele groei en Peak Oil centraal staan. Vervolgens beschrijft hij hoe de bevolking van de Soviet Unie er door beinvloed werd, en hoe zij zich er van hersteld heeft. Hij vergelijkt vervolgens de situatie in de VS met die in de SU; zijn conclusies liegen er niet om: de VS kent een veel hogere levensstandaard dan de USSR destijds, en de val die de bevolking zal maken is veel groter omdat inwoners van de USSR door het slecht functioneren van de planeconomie al grotendeels op zichzelf aangewezen waren. Vervolgens geeft hij tips over hoe je jezelf kunt collapse-proofen.
Deze TED Talk door Paul Gilding beschrijft kernachtig dat we met zijn allen steeds meer van de aarde vragen en het systeem langzaam aan aan zijn maximum komt. En zoals bij alle systemen, als je het voorbij zijn maximum drukt gaat het kapot; een collapse lijkt onontkoombaar.
Amerikaanse Preppers
Het overgrote gedeelte van de mensen is zich nauwelijks bewust van de impact die de crisis op hun dagelijks bestaan kan hebben. Zij zijn content met hun dagelijke soap op TV en avondje stappen in het weekend. Een aantal mensen (op Youtube hoofdzakelijk Amerikaanse preppers) stellen de gevestigde orde ter discussie, en doen hun best om zichzelf en hun huishouden collapse-proof te maken. Kanalen die zeker aan te raden zijn:
Ver van mijn bed?
Dus hoeveel impact heeft de crisis op mij? Ik zie nog steeds veel nieuwe auto’s rijden, en tieners hebben allemaal de hipste Blackberries, dus hoezo crisis? Maar dit is allemaal schijn, veel van deze dingen zijn op afbetaling gekocht: koop nu, betaal over een jaar en meer van dat soort constructies. Hierdoor steken veel mensen zich diep in schulden, maar ook daar rept natuurlijk niemand zich over. Schulden schijnen er bij te horen, kijk maar naar de enorm opgelopen staatsschulden wereldwijd.
De crisis heeft invloed op de waarde van geld (inflatie, staatschuld etc.) en dat treft iedereen. De Peak Oil, of eigenlijk het feit dat we NA de piek zitten, in combinatie met de gestage groei van de vraag naar meer fossiele brandstoffen, zorgt ervoor dat de prijzen hiervan alleen maar op kunnen lopen, op kleine (en tijdelijke) schommelingen na dan.
- Benzine – en diesel zullen niet meer goedkoper worden. Terwijl de prijs van ruwe olie omhoog kruipt door teruglopende productie en toenemende vraag zal het gebruik van de auto steeds duurder worden. Kleine schommelingen (ontstaan door gunstige koers van de Euro t.o.v. de Dollar bijvoorbeeld) zijn slechts kleine “oplevingen”, uiteindelijk wordt het weer duurder.
- Winkels – moeten bevoorraad worden. Dit gebeurt meestal met vrachtwagens welke – u raadt het al – op diesel rijden. Dit transport gaat dus duurder worden, waardoor producten duurder worden, naast het feit dat veel producten (deels) uit aardolie of afgeleidden vervaardigd worden.
- Gas en Electriciteit – zullen de komende tijd ook steeds duurder worden. Nederland heeft nog een aardige hoeveelheid gas (zelfs meer dan aanvankelijk gedacht) maar de vraag neemt ook toe. Stijging van de olieprijs heeft ook zijn invloed op de gasprijs, welke we weer merken in de portemonee voor het warmhouden van onze huizen en om te koken. Daarnaast, aardgas-gestookte elektriciteitscentrales zullen dus duurdere brandstof moeten kopen, en dit doorberkeken in de KWh-prijs voor stroom.
- Vergrijzing – in een tijd waarin alles voorspoedig leek te gaan werd ons pensioen- en zorgstelsel ontworpen. Jarenlang werden kosten vooruitgeschoven: de werkenden betalen het onderhoud van de ouderen. De huidige, werkende generatie krijgt hier de rekening van gepresenteert nu de baby-boomers met pensioen gaan. Indirect is dit ook het gevolg van het enonomisch systeem, en jammer genoeg valt het samen met een demografische verandering: de beroepsbevolking wordt steeds kleiner. Gevolg is dat steeds minder werkenden de steeds langer levende en groeiende groep pensionado’s moet onderhouden.
Dit zijn slechts vier punten, maar ze raken ons allemaal. Maar wat doen we er aan? Verlagen van de welvaart lijkt de enige oplossing – met z’n allen minder ver- en gebruiken. Maar dit zal niet iedereen vrijwillig doen en politici die iets dergelijks in hun verkiezingsprogramma opnemen kunnen niet op stemmen rekenen – geen enkele Nederlander zal vrijwillig voor belastingverhogingen stemmen. Maar dat is wel waar op aangestuurd wordt, het is belastingen verhogen of overheidsuitgaven omlaat, of allebei. Dat er iets moet gebeuren is duidelijk, en zoals Bartlett zegt, het is waarschijnlijk al een minuut voor twaalf.